Maturzysta – dojrzały humanista, czyli matura z języka polskiego

Matura to wyzwanie, niejednokrotnie porównywane z walką. Walką z czasem, z lekturami, z wiatrakami… Książkę Cervantesa omawialiście zapewne w pierwszej klasie szkoły średniej. Będąc  w klasie maturalnej przypominasz sobie treść nie tylko tej lektury i zastanawiasz się: jak ja to zdam? Rozsądnym rozwiązaniem jest stworzenie planu walki. Przygotowanie się do bitwy, tak, by nie dać się zaskoczyć! Ale najpierw zastanów się, czy znasz swojego przeciwnika?

Egzamin dojrzałości to nie sprawdzian czy praca klasowa. Oczywiście, niezbędna jest wiedza. Zważywszy jednak na długą listę lektur, które omawia się w szkole średniej, należy podejść do tematu strategicznie. Nawet jeżeli skrupulatnie przebrnęliście przez wszystkie 52 książki, które teoretycznie powinny zapaść Wam w pamięć, to (jak sądzę i wiem z autopsji) może przerażać was ilość informacji, którą należy uporządkować przed maturą. Jeśli natomiast nie czytaliście lektur, to… wasza strata, nie wszystko jest jednak stracone. Otóż nadal macie szansę zdać maturę.

Dociekliwy, złośliwy, podstępny – taki właśnie NIE JEST egzaminator! Twój pozorny wróg zazwyczaj stoi po twojej stronie. Dla osoby, która sprawdza twoją pracę maturalną lub przeprowadza egzamin ustny, jesteś tylko kolejnym uczniem. Może trudno ci będzie w to uwierzyć, ale egzaminatorzy są zazwyczaj życzliwi i przyjaźnie nastawieni. Pamiętaj o tym, szczególnie podczas odpowiedzi przed komisją. Na maturze ustnej z języka polskiego będzie trzeba wykazać się umiejętnością ‎tworzenia wypowiedzi na określony temat.‎ Oczywiście, liczy się przygotowanie merytoryczne, za które otrzymać możesz 16, czyli 40 proc. punktów. Jednak pamiętaj również o pozostałych elementach – forma, język i styl oraz rozmowa z komisją są punktowane każda po 8 punktów (to pozostałe 60 proc. punktów)!

             Jak w takim razie namierzyć przeciwnika? Jak wyczuć jego słabe punkty? Znaleźć niedostatki, defekty i luki w jego działaniu? Moja rada – spójrz w lustro. Przestań się oszukiwać. Matura, czyli  przyszłość, leży w twoich rękach! Niedostatków i braków poszukaj w swoim sposobie działania! Brakuje ci planu? Stwórz go, krytycznie analizując swoją wiedzę i dotychczasowe postępowanie.

Z długiej listy lektur, 13 musisz znać w całości. Szczególną uwagę zwróć na pozycje oznaczone gwiazdką. Możesz mieć pewność, że któryś z tych tekstów pojawi się na maturze. Każdy  dokładnie przeanalizuj, skup się nie tylko na treści, charakterystyce bohaterów, czy interpretacji. Staraj się myśleć motywami, na przykład: motyw miłości, śmierci, władzy – ilość tematów przewodnich jest długa, ale ograniczona. Zastanów się, co łączy poszczególne lektury. Może podobieństwo leży w sposobie konstruowania fabuły, może chodzi o język?

Słowo klucz – synteza! Łącz treści, szukaj podobieństw, staraj się rozumować samodzielnie i myśleć krytycznie. Weź pod uwagę biografię autora i czas, w którym powstał utwór. Spójrz na literaturę z perspektywy czasu, postaraj się zrozumieć mechanizm naprzemienności epok literackich.

Oderwij się czasem od książek. Traktuj telewizję, prasę i internet jak niewyczerpane źródło kultury. Uwaga! Nie chodzi o kulturę popularną! Zaglądaj na blogi miłośników teatru, filmu, malarstwa. Obejrzyj dobry film (mowa o klasyce kina). Poszukuj artykułów dotyczących wydarzeń kulturalnych, czytaj recenzje, oglądaj zdjęcia. Pamiętaj, że matura odwołuje się do twoich indywidualnych doświadczeń. Jako odbiorca kultury, zadaj sobie pytanie: czy mam swojego ulubionego autora książek, czy potrafię wymienić nazwiska chociaż pięciu reżyserów? Którą epokę w sztuce cenię najbardziej? Dlaczego właśnie ten malarz, fotograf, kompozytor porusza moją wyobraźnię?

Egzamin maturalny to egzamin dojrzałości. Jako osoba pełnoletnia, gotowa do samodzielnego życia, musisz umieć myśleć samodzielnie, poszukać swojej filozofii życia. Gdzie ją znaleźć? W literaturze, filmie, malarstwie – szeroko pojętej kulturze. Do tego zmusza cię matura! I chwała jej za to!

AUTORKA ARTYKUŁU – Justyna Cierpiszewska, pływająca kajakami polonistka z zacięciem do rysowania, głową pełną pomysłów i sercem do ludzi. Wierzy w wolność, równość i… literaturę piękną.